Wróciłem do Paradiso po wielu latach (co najmniej kilkunastu) i... zaniżyłem poprzednią ocenę. A zdarza mi się to rzadko; zazwyczaj daję wyważoną ocenę, żeby potem ewentualnie podwyższyć. Za pierwszym razem film widziałem chyba jeszcze przed założeniem konta na filmwebie, oceniłem więc po czasie i chyba zaważyły wtedy echa jakichś emocji i ogólna sugestia, wynikająca z jego niemal kultowego statusu wielkiego dzieła (więc po części zadziałała tu zasada jakiejś wtórnej pamięci). Za drugim razem emocje też były, zwłaszcza w odbiorze nostalgicznej wymowy końcowych scen. Ale tym razem sentymentalizm (który jest do pewnego stopnia siłą tego filmu) nie przyćmił mi jego ewidentnych wad: taniości chwytów, nielogiczności scenariusza, przerysowania gry aktorskiej (tylko Noiret i - zwłaszcza - Perrin dobrze wypadli), powierzchownego nawiązania do tradycji kina o kinie (sceny na widowni są tylko mdłym echem felliniowskiej magii z Roma i Amarcord). Aż do ostatnich scen, takich wprawdzie typowych, sztampowych wyciskaczy łez, ale jednak wyjątkowo silnych w wyrazie - film jawił mi się prze prawie dwie godziny jako przewidywalna, nachalna papka pod publiczkę, mająca jakiś tam swój klimat, ale reżyserowana w sposób nieautorski, szablonowy, obliczony na poklask i obrażający gust kinofilski. O ironio!